सेतो खबर
काठमाडौँ । एड्स एउटा गम्भीर रोग हो, जुन धेरैका लागि घातक साबित हुन सक्छ। यस रोगको बारेमा चेतनाको कमीको कारणले गर्दा अक्सर मानिसहरूले गम्भीर परिणाम भोग्नुपरेको छ। यस्तो अवस्थामा एचआइभी सङ्क्रमण फैलिँदा एड्सको महामारीबारे जनचेतना जगाउनका लागि हरेक वर्ष डिसेम्बर १ मा विश्व एड्स दिवस मनाइन्छ । तर, आज पनि धेरैलाई एचआईभी र एड्स बीचको भिन्नता थाहा छैन, जसका कारण उनीहरूले उचित उपचार पाउन ढिलाइ गर्छन्।
यस्तो अवस्थामा आज विश्व एड्स दिवसको अवसरमा यस लेखमा हामी तपाईंलाई एचआईभी र एड्समा के भिन्नता छ र यस रोगको बारेमा जान्न आवश्यक सबै कुरा बताउनेछौं।
एचआईभी के हो?
एचआईभी एक भाइरस हो, जसलाई मानव इम्युनोडेफिशियन्सी भाइरस पनि भनिन्छ। एचआईभीले तपाईंको प्रतिरक्षा प्रणालीका कोशिकाहरूलाई संक्रमित र नष्ट गर्छ, यसले अन्य रोगहरूसँग लड्न गाह्रो बनाउँछ। यसरी, जब एचआईभीले तपाईंको रोग प्रतिरोधात्मक क्षमतालाई पूर्णतया कमजोर बनाउँछ, यसले एक्वायर्ड इम्युनोडेफिशियन्सी सिन्ड्रोम वा एड्स निम्त्याउन सक्छ।
एड्स भनेको के हो?
एड्स एचआईभीबाट लाग्ने रोग हो, जुन यस संक्रमणको अन्तिम र सबैभन्दा गम्भीर अवस्था हो। एड्सबाट पीडित व्यक्तिहरूमा सेतो रक्त कोशिकाहरूको संख्या धेरै कम हुन्छ र तिनीहरूको प्रतिरक्षा प्रणाली पनि गम्भीर रूपमा क्षतिग्रस्त हुन्छ।
एचआईभी र एड्समा के फरक छ?
क्लिभल्याण्ड क्लिनिकका अनुसार, एचआईभी र एड्स बीचको सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण भिन्नता भनेको एचआईभी एक भाइरस हो जसले तपाईंको प्रतिरक्षा प्रणालीलाई कमजोर बनाउँछ। एकै समयमा, एड्स एक अवस्था वा रोग हो जुन तपाईंको प्रतिरक्षा प्रणाली गम्भीर रूपमा कमजोर हुँदा एचआईभी संक्रमण हुन सक्छ।
एचआईभी संक्रमित नभएसम्म व्यक्ति एड्सबाट पीडित हुन सक्दैन। यद्यपि, यो पनि सत्य हो कि एचआईभीबाट पीडित सबै व्यक्तिलाई एड्स हुँदैन, तर उपचार बिना एचआईभी एड्स हुन सक्छ।
एचआईभीले कसलाई असर गर्छ?
धेरै मानिसहरू एचआईभीले केही व्यक्तिहरूलाई मात्र संक्रमित गर्छ भन्ने विश्वास गर्छन्। यद्यपि, यो एक मिथक हो। भाइरसको सम्पर्कमा आएपछि कुनै पनि व्यक्ति एचआईभीबाट संक्रमित हुन सक्छ। यद्यपि, निम्न व्यक्तिहरूलाई यो भाइरसबाट सङ्क्रमित हुने जोखिम बढी हुन्छ-
एचआईभीका लक्षणहरू के के हुन्?
यो आवश्यक छैन कि कुनै व्यक्तिलाई एचआईभी भएको बेला लक्षणहरू देखा पर्दछ। कसै-कसैलाई कुनै लक्षणबिना एचआईभी लाग्न सक्छ। यही कारणले गर्दा तपाई बिरामी महसुस नगर्दा पनि परीक्षण गराउनु महत्त्वपूर्ण छ। यदि हामी यसका केही सामान्य लक्षणहरूको बारेमा कुरा गर्छौं भने, जब तपाइँ पहिलो पटक एचआईभी संक्रमित हुनुभयो, कहिलेकाहीँ तपाइँ फ्लू जस्तै लक्षणहरू देख्नुहुन्छ, जसमा निम्न समावेश छन्-
एचआईभीका चरणहरू के हुन्?
एचआईभी संक्रमित हुनुको अर्थ व्यक्तिलाई एड्स हुन्छ भन्ने होइन। यो भाइरसबाट संक्रमित भएपछि तीन चरण पार गरेपछि एड्स हुन्छ । एचआईभीका तीन चरण निम्नानुसार छन्-
स्टेज १: तीव्र एचआईभी
केही व्यक्तिहरूमा एचआईभी संक्रमित भएको एक वा दुई महिनापछि फ्लू जस्तो लक्षणहरू देखा पर्छन्। यी लक्षणहरू प्रायः एक हप्तादेखि एक महिना भित्र जान्छ।
स्टेज २: क्रोनिक स्टेज
पहिलो चरणमा भाइरस पत्ता लागेन भने व्यक्ति दोस्रो चरणमा प्रवेश गर्छ। यसको मतलब तपाई बिरामी महसुस नगरी धेरै वर्षसम्म एचआईभी हुन सक्नुहुन्छ। मनमा राख्नुहोस् कि यदि तपाई राम्रो महसुस गर्नुहुन्छ, तपाईले अझै पनि अरुलाई एचआईभी फैलाउन सक्नुहुन्छ।
स्टेज ३: एड्स
एड्स एचआईभी संक्रमणको सबैभन्दा गम्भीर र अन्तिम चरण हो। यस चरणमा, एचआईभीले तपाईंको प्रतिरक्षा प्रणालीलाई गम्भीर रूपमा कमजोर पारेको छ र तपाईं बिरामी हुने सम्भावना धेरै हुन्छ।
एड्सका लक्षणहरू के के हुन्?
एड्सका लक्षणहरू पछाडि एचआईभी संक्रमण हुन सक्छ, तर यी लक्षणहरूमध्ये धेरै जसो रोगहरूका कारण हुन सक्छन् जसले तपाईंलाई कमजोर प्रतिरोधात्मक क्षमताको कारणले सिकार बनाउँछ। यसको मतलब एड्सको आफ्नै कुनै विशेष लक्षण हुँदैन।
HIV/AIDS कसरी हुन्छ?
एचआईभी मानव इम्युनोडेफिशियन्सी भाइरसको कारणले हुन्छ। यो भाइरसले तपाईंको प्रतिरक्षा प्रणालीको सहयोगी टी-सेलहरूलाई आक्रमण गर्छ, जसले गर्दा यसलाई कमजोर बनाउँछ। कमजोर प्रतिरक्षा प्रणालीको कारण, तपाईंको शरीर अन्य रोगहरूसँग लड्न असमर्थ छ, जसका कारण तपाईंलाई एड्स हुन्छ।
एचआईभी कसरी फैलिन्छ?
यो भाइरस कुनै पनि संक्रमित व्यक्तिको रगत, वीर्य, योनीबाट निस्कने तरल पदार्थ, स्तनको दूध र मलद्वारबाट सर्ने गर्दछ। यो भाइरस तपाईंको मुख, मलद्वार, लिंग, योनि वा भाँचिएको छाला मार्फत तपाईंको शरीरमा प्रवेश गर्न सक्छ।ध्यान राख्नुहोस् कि एचआईभी तपाईंको छालामा प्रवेश गर्न सक्दैन जबसम्म तपाईं काट्नु वा घाउ छैन। यस बाहेक एचआईभी पीडित गर्भवती महिलाले पनि आफ्ना बच्चाहरूलाई यो दिन सक्छन्। असुरक्षित यौनसम्पर्क र लागूपदार्थको प्रयोगको लागि सुई बाँड्नु एचआईभी फैलिने सबैभन्दा सामान्य तरिका हो।
के तपाईलाई चुम्बनबाट एचआईभी लाग्न सक्छ?
एचआईभी र्यालबाट सर्दैन, संक्रमित व्यक्तिलाई चुम्बन गर्दा भाइरस सर्दैन। यद्यपि, यदि संक्रमित व्यक्तिको मुखमा घाउ वा गिजाबाट रगत बगेको छ भने, तिनीहरूसँग सम्पर्कबाट एचआईभी सर्ने सम्भावना हुन्छ। यस बाहेक, निम्न कारणले तपाईंलाई एचआईभी लाग्दैन:-
एचआईभी/एड्स भएको व्यक्तिलाई छुन वा अँगालो हाल्नु।
HIV को कुनै उपचार छ?
हाल एचआईभीको कुनै उपचार छैन, तर यसको उपचारका लागि धेरै विकल्पहरू छन्, जसले एचआईभीको तीव्र वृद्धिलाई धेरै हदसम्म रोक्न सक्छ।
एचआईभीको उपचार कसरी गरिन्छ?
एचआईभीको उपचार नियमित रूपमा मुखबाट लिने औषधिहरू (चक्कीहरू) को संयोजनबाट गरिन्छ। चक्कीहरूको यो संयोजनलाई एन्टिरेट्रोभाइरल थेरापी (एआरटी) भनिन्छ।
एचआईभीको जोखिम कसरी कम गर्ने
एचआईभीको जोखिम कम गर्नको लागि केही कुराहरूलाई ध्यानमा राख्नु आवश्यक छ। तपाईंले निम्न तरिकाले यो रोगको जोखिम कम गर्न सक्नुहुन्छ:
काठमाडौं । काठमाडौं उपत्यकालगायत देशका विभिन्न शहरहरु पछिल्लो समय वायु प्रदूषणको जोखिममा परेका छन् । जसका कारण मानव स्वास्थ्यमा गम्भीर समस्याहरु देखिरहेका छन् । साथै... विस्तृतमा
