दशैंमा नखानुहोस् कोल्ड ड्रिंक, निम्त्याउन सक्छ फ्याटी लिभरदेखी मधुमेहसम्मको समस्या

काठमाडौँ, २८ असोज । नेपालीहरुको महान चाँड दशैं घर–घरमा आईसकेको छ । दशैंसँग सँगै नेपालीहरुको दोस्रो ठुलो चाँडको रुपमा तिहार पनि लगतै आउँदैछ । तिहार सकिएको केही दिनमै छठ पर्व पनि सुरु हुनेछ ।

दशैंमा पुजा–आजा गन, खानपिन गर्ने, आफुभन्ना ठुला मान्यजनहरुको हातबाट टिका लगाउने परापुर्व कालदेखी चलिआएको चलन हो । सरकारले पनि सम्पुर्ण कर्मचारीहरुलाई दशैं मनाउनको लागी लामो विदा र एक महिनाको थप बोनस दिने गरेको छ ।

दशैंमा माछा मासु खाएसँगै पेय पदार्थ कोल्ड ड्रिंक खाने चलन छ । यसले माछा मासुलाई पचाँउछ भन्ने गलत मानसिकता छ । तर त्यसो होइन जुनसुकै स्वादको वा कम्पनीको कोल्ड ड्रिंक्स भएपनि त्यो स्वास्थ्यका लागि हानिकारक हुन्छ । पछिल्लो समय डाक्टरहरुले पनि चिसो पेय पदार्थमा पाइने कार्बोनेटेड पानी, चिनी, हानिकारक एसिड र आर्टिफिसियल कलर धेरै मात्रामा पाइन्छ, जुन शरीरका लागि निकै हानिकारक भएको भन्दै नखान सुझाव दिएका छन् । अझ माछा मासु खाएको बेला त झन कोल्ड ड्रिंक खाँदा यसले चिल्लोसँगै पेटमा एसिडको मात्रा र शरीरमा चिनीको मात्रा बढाउँछ । जसले गर्दा साधारण ब्यक्तिको शरिरमा समेत यसले नकारात्मक असर गर्दछ ।

गर्मीयाम लाग्ने बित्तिकै हामी चिसो चिसो चिसो खानेकुराको सेवन गर्न चाहन्छौं। यस्तो अवस्थामा मानिसहरु दिनमा धेरै पटक चिसो पेय पदार्थ पिउने गर्छन् । यति मात्र होइन, घरमा पाहुना आउँदा वा पाहुना बनेर कतै जाँदा पनि चिसो पेय पदार्थ मात्रै पिउन मन लाग्छ ।

केटाकेटी होस् वा ठूला सबैलाई चिसो पेय धेरै मन पर्छ। तर हामी तपाईलाई भनौं कि यो स्वास्थ्यको हिसाबले राम्रो होइन। चिसो पेय पदार्थको सेवनले तपाईको शरीरमा चिनीको मात्रा मात्र बढाउँदैन, यसले तपाईको स्वास्थ्यलाई अन्य धेरै किसिमले हानि पुर्‍याउँछ

चिसो पेय पदार्थमा पाइने कार्बोनेटेड पानी, हानिकारक एसिड र कृत्रिम रंगले शरीरलाई चिसो पार्नुको सट्टा पेटमा एसिडको मात्रा र शरीरमा चिनीको मात्रा बढाउँछ ।

जो कोल्ड ड्रिंक्स बढी पिउने गर्छन्, उनीहरुलाई यो पनि थाहा हुँदैन कि उनीहरुको शरीरमा आउने धेरै समस्याहरुको मुख्य जड उनीहरुको अत्यधिक चिसो पेय पदार्थ हो ।

तपाईलाई थाहा पाउँदा छक्क पर्नुहुनेछ कि कोल्ड ड्रिंक पिउनुको ५ मिनेटपछि मात्रै यसले आफ्नो प्रभाव देखाउन थाल्छ ।

५०० एमएल कोल्ड ड्रिंकमा करिब ५० ग्राम चिनी पाइन्छ । जब हामी लगभग ३५० मिलीलीटर वा एक गिलास कोल्ड ड्रिंक पिउँछौं, लगभग ३५ देखि ४५ ग्राम चिनी वा १० चम्चा बराबरको चिनी हाम्रो शरीरमा पुग्छ। सामान्यतया कसैले एकै चोटि यति धेरै चिनी खान सक्दैन । यदि यति धेरै मात्रामा चिनी एकै पटक हाम्रो शरीरमा प्रवेश गर्छ भने, सामान्यतया हामी नर्भस महसुस गर्न थाल्छौं र जसको कारण वान्ता हुन्छ।

तर, चिसो पेय पदार्थमा हामीलाई त्यस्तो केही लाग्दैन । यसको मुख्य कारण चिसो पेयमा फस्फोरिक एसिड थप्नु हो। जसका कारण हामीलाई चिनीको मात्रा थाहा हुँदैन ।

कोल्ड ड्रिंक पिएको करिब २० मिनेटपछि हाम्रो शरीरमा चिनीको मात्रा बढ्न थाल्छ, जसलाई पचाउन शरीरमा इन्सुलिनको प्रवाह पनि तीव्र गतिमा हुन थाल्छ । हाम्रो कलेजोले यो एक साथ प्रक्रियालाई राम्ररी सम्हाल्न सक्दैन। चिनीको मात्रा बढी भएकाले हाम्रो शरीरले त्यो चिनीलाई पचाउनको सट्टा बोसोमा परिणत गर्न थाल्छ ।

चिया, कफी, चुरोट जस्तै चिसो पेय पदार्थमा पनि क्याफिन पाइन्छ, जसका कारण हाम्रो आँखाको नानी विस्तार हुन थाल्छ । यसलाई चिया र कफी जस्तै पिउनाले हामी ताजा महसुस गर्छौं, निद्रा समाप्त हुन्छ, थकान हट्छ र हामी आफूलाई पहिले भन्दा धेरै सक्रिय सम्झन थाल्छौं।

यस समयमा हाम्रो शरीरमा रक्तचापको स्तर बढ्छ, जसलाई नियन्त्रण गर्न हाम्रो कलेजोले शरीरमा थप चिनी निस्कन थाल्छ। फास्फोरिक एसिडले चिसो पेय पिएपछि करिब ६० मिनेटमा आफ्नो कार्य देखाउन थाल्छ ।

यसले शरीरमा रहेको क्याल्सियम, म्याग्नेसियम र जिंकलाई हाम्रो सानो आन्द्रामा पठाउन थाल्छ। जसका कारण पिसाब गर्न जानुपर्छ । फलस्वरूप, हामीले जति चिसो पेय पदार्थ पिउने गर्छौं र शरीरमा जति पानी छ, त्यो सबै पानी पिसाबको माध्यमबाट हाम्रो शरीरबाट बाहिर निस्कन्छ।

जसका कारण हाम्रो शरीरमा पानीको कमी हुन्छ । चिसो पेय पदार्थमा पाइने फस्फोरिक एसिड र क्याफिनका कारण हाम्रो शरीरमा क्याल्सियम, म्याग्नेसियम र जिंक जस्ता आवश्यक खनिजहरूको कमी हुन्छ। जसका कारण हाम्रो हड्डी र मांसपेशी कमजोर हुन्छ । यी सबैका कारण हाम्रो शरीरमा आवश्यक मिनरल्सको कमीले गर्दा हाम्रो शरीरमा कोल्ड ड्रिंकको करिब १ घण्टापछि थकान महसुस हुन थाल्छ।अब तपाई सोच्नुहोस् कि तिर्खा मेटाउने चिसो पेयले हाम्रो शरीरलाई कसरी सुक्खा राख्छ।

तपाईलाई एउटा कुरा थाहा पाउँदा छक्क पर्नुहुनेछ कि कुनै पनि कोल्ड ड्रिंक बनाउन प्राकृतिक फलको प्रयोग नगन्य रुपमा हुन्छ । । यदि यो चिसो पेय पदार्थलाई पोषक तत्वको दृष्टिकोणले हेर्ने हो भने, चिसो पेयमा हाम्रो शरीरको लागि फाइदाजनक कुनै पनि खनिज पदार्थ हुँदैन। त्यसैले डाक्टरहरु यसको सेवनबाट टाढै रहन सुझाव दिने गरेका छन् ।

स्वादिलो र छरितो कोल्ड ड्रिंक्सले प्यास त मेटाउँछ, तर शरीरमा पानीको आवश्यक्ता पुरा गर्दैन । अझ बेफाइदा त के भने, कोल्ड ड्रिंक्स स्वास्थ्यका लागि लाभदायक हुन्न ।

त्यसैले गर्मीमा स्वाद पनि लिने, शरीरमा पानीको मात्रा पनि पुरा गर्ने विकल्प हो, ‘कागतीको सर्बत’ सबैभन्दा प्रभावकारी उत्तर यही हो। सर्बतलाई हामी गर्मी वा जाडो, तातो वा चिसो जेमा पनि मिलाएर खान सक्छौं ।

सर्बत स्वास्थ्यका लागि पनि सर्बोत्तम मानिन्छ । गर्मीबाट राहत दिनका लागि हामीलाई प्रकृतिले कागति दिएको छ । कागतीमा भिटामिन सी पाइन्छ । यो भिटामिनले रोग प्रतिरोधात्मक शक्ति बढाउँछ । कागतीको त्यही शक्तिलाई चिनेर नै हुनुपर्छ, हाम्रा पुर्खाले गर्मी शुरू हुने अक्षय तृतीयामा कागतीको सर्बत र जौको सातु खाने चलन चलाएका ।

गर्मीमा कागतीसँग सातु खाँदा विभिन्न खाले पेटको बिमारबाट बच्न सकिन्छ । तर, अचेल अक्षय तृतीयामा प्याकेटमा पाइने फलफूलको महँगो र हानिकारक रस, चिसो पेय पदार्थ प्रयोग गरिन्छ । यसले संस्कृति नष्ट मात्र गर्दैन, स्वास्थ्य पनि बिगार्छ ।

केहि यस्ता कुराहरु को बारे मा जसले कोल्ड ड्रिंक को सेवन तपाईको स्वास्थ्य को लागी राम्रो छैन भनेर बताउँछ। चिसो पेय पदार्थ पिउनुका बेफाइदा जानौं।

तौल बढ्छ

यदि तपाईले धेरै चिसो पेय पदार्थ सेवन गर्नुहुन्छ भने तपाईको तौल छिटो बढ्न सक्छ । तपाईलाई भनौं कि कोल्ड ड्रिंकमा चिनीको मात्रा धेरै हुन्छ । चिनीको सेवनले तौल बढ्नेदेखि लिएर विभिन्न स्वास्थ्य सम्बन्धी समस्या निम्त्याउँछ । एक गिलास कोल्ड ड्रिंकमा आठ देखि १० चम्चा चिनी हुन्छ। त्यसैगरी, कोल्ड ड्रिंक्स पिएर तपाईले आफ्नो खानामा चिनी थप्नुहुन्छ, जुन हाम्रो स्वास्थ्यको लागि कुनै पनि हिसाबले राम्रो होइन । तपाईलाई भनौं कि एक गिलास कोल्ड ड्रिंकमा करिब १५० क्यालोरी हुन्छ । हरेक दिन धेरै क्यालोरी खपत गर्दा तपाईको तौल बढ्छ र स्वास्थ्य सम्बन्धी समस्याहरू पनि निम्त्याउँछ।

फ्याटी लिभरको समस्या

चिसो पेय पदार्थको सेवनले पनि फ्याटी लिभरको समस्या निम्त्याउँछ । तपाईलाई भनौं कि चिसो पेय पदार्थमा दुई प्रकारको चिनी पाइन्छ। ग्लुकोज र फ्रक्टोज ग्लुकोज चाँडै अवशोषित र शरीरमा मेटाबोलाइज हुन्छ। अर्कोतर्फ, फ्रक्टोज कलेजोमा मात्र भण्डारण गरिन्छ। यस्तो अवस्थामा यदि तपाई हरेक दिन चिसो पेय पदार्थ पिउनुहुन्छ भने तपाईको कलेजोमा फ्रक्टोज अत्यधिक मात्रामा जम्मा हुन्छ र कलेजोलाई असर गर्छ र यसले कलेजोसँग सम्बन्धित समस्या निम्त्याउँछ।

मधुमेहको समस्या

चिसो पेय पदार्थमा चिनीको मात्रा धेरै हुने भएकाले चिसो पेय पदार्थको सेवनले पनि मधुमेहको समस्या निम्त्याउन सक्छ भनेर हामीले भनेका छौं । तपाईलाई भनौं कि चिसो पेय पदार्थले तुरुन्तै शरीरमा चिनी बढाउँछ, जसको कारण इन्सुलिन द्रुत रूपमा निस्कन्छ, तर यदि तपाईले इन्सुलिन हार्मोनलाई बारम्बार बाधा दिनुभयो भने, यसले हानिकारक बनाउँछ।

दाँतमा असर

यो थाहा पाउँदा तपाईलाई अचम्म लाग्न सक्छ तर यो सत्य हो कि यदि हामीले कोल्ड ड्रिंकको अत्यधिक सेवन गर्यौं भने यसले हाम्रो दाँतमा पनि असर गर्छ । चिसो पेय पदार्थमा फस्फोरिक एसिड र अन्य प्रकारका एसिडहरू पाइन्छ जसले हाम्रो दाँतलाई हानि पुर्‍याउँछ। एजेन्सिहरुको सहयोगमा