हरेक वर्ष फेब्रुअरी ४ मा विश्व क्यान्सर दिवस किन मनाइन्छ ? यसको इतिहास र महत्व के हो ?

एजेन्सि ।  हरेक वर्ष फेब्रुअरी ४ मा विश्व क्यान्सर दिवस विश्वभर मनाइन्छ। यो दिनले क्यान्सरको बारेमा जागरूकता जगाउने, यसको बारेमा जानकारी फैलाउने र यस रोगसँग लड्न विश्वव्यापी प्रयासहरूलाई बलियो बनाउने एक अद्वितीय अवसर प्रदान गर्दछ।

क्यान्सर आज विश्वभर मृत्युको प्रमुख कारणहरू मध्ये एक हो र यसको बढ्दो केसहरूलाई ध्यानमा राख्दै, यस दिनको महत्त्व अझ बढ्छ। विश्व क्यान्सर दिवसको उद्देश्य यस रोगको बारेमा मानिसहरूलाई सचेत गराउनु मात्र नभई यसको रोकथाम, उपचार र नियन्त्रणको लागि संयुक्त प्रयासहरूलाई प्रवर्द्धन गर्नु पनि हो। जानौं।

विश्व क्यान्सर दिवसको इतिहास

विश्व क्यान्सर दिवस ४ फेब्रुअरी २००० मा सुरु भएको थियो। यो क्यान्सर विरुद्धको लडाईमा अग्रणी अन्तर्राष्ट्रिय संस्था, युनियन फर इन्टरनेशनल क्यान्सर कन्ट्रोल (UICC) द्वारा स्थापित गरिएको थियो। UICC ले विश्वभर क्यान्सरको बारेमा जागरूकता जगाउन र यस रोगसँग लड्न विश्वव्यापी ऐक्यबद्धता देखाउन यो दिवस मनाउने निर्णय गरेको हो।

यो दिवस स्थापना गर्नुको मुख्य उद्देश्य क्यान्सर सम्बन्धी गलत धारणा हटाउनु, यसबारे जागरूकता जगाउनु र सरकार, संस्था र व्यक्तिहरूलाई यस रोग विरुद्ध कारबाही गर्न प्रेरित गर्नु थियो। त्यसबेलादेखि, प्रत्येक वर्ष फेब्रुअरी ४ मा विश्व क्यान्सर दिवस मनाइन्छ, र यस दिन क्यान्सरसँग सम्बन्धित विभिन्न कार्यक्रम, सेमिनार, कार्यशाला र जागरूकता अभियानहरू आयोजना गरिन्छ।

विश्व क्यान्सर दिवसको महत्व

विश्व क्यान्सर दिवस महत्त्वपूर्ण छ किनकि क्यान्सर एक रोग हो जसले विश्वभरि लाखौं मानिसहरूको ज्यान लिन्छ। विश्व स्वास्थ्य संगठन (WHO) का अनुसार, क्यान्सर विश्वव्यापी रूपमा मृत्युको प्रमुख कारणहरू मध्ये एक हो, र यस रोगका कारण हरेक वर्ष लाखौं मानिसहरूले आफ्नो ज्यान गुमाउँछन्। क्यान्सरका बिरामीहरू निरन्तर बढिरहेका छन् र यसको पछाडिको कारण जीवनशैलीमा परिवर्तन, प्रदूषण, सुर्तीजन्य पदार्थ र मदिरा सेवन, अस्वस्थ आहार र शारीरिक गतिविधिको कमी हो।

विश्व क्यान्सर दिवसको उद्देश्य यी सबै कारकहरूको बारेमा मानिसहरूलाई सचेत गराउनु र यस रोगबाट बच्नको लागि सही जानकारी र स्रोतहरू प्रदान गर्नु हो। यस दिनको माध्यमबाट मानिसहरूलाई क्यान्सरको लक्षण, निदान, उपचार र रोकथामको बारेमा जानकारी दिइन्छ। साथै, यस दिन क्यान्सरबाट पीडित व्यक्तिहरूसँग ऐक्यबद्धता देखाइन्छ र उनीहरूलाई सहयोगको सन्देश दिइन्छ।

विश्व क्यान्सर दिवस २०२५ को विषयवस्तु

हरेक वर्ष विश्व क्यान्सर दिवस एक विशेष विषयवस्तुका साथ मनाइन्छ। यो विषयवस्तुले क्यान्सर विरुद्धको लडाईमा नयाँ लक्ष्य र दिशा तय गर्दछ। २०२५ को विश्व क्यान्सर दिवसको विषयवस्तु “अद्वितीयद्वारा एकताबद्ध” रहेको छ। यस विषयवस्तुको उद्देश्य मानिसहरूलाई बुझाउनु हो कि क्यान्सरलाई केवल उपचारले मात्र हराउन सकिँदैन तर यो एउटा लडाई हो जुन मानिसहरूसँग मिलेर लड्नुपर्छ र जराबाट उन्मूलन गर्नुपर्छ। यो विषयवस्तुले क्यान्सर विरुद्धको लडाईमा प्रत्येक व्यक्तिले योगदान दिन सक्छ भन्ने कुरामा जोड दिन्छ।

क्यान्सर सम्बन्धी जनचेतनाको आवश्यकता

क्यान्सर एक यस्तो रोग हो जुन सुरुमै पत्ता लाग्यो भने प्रायः निको हुन सक्छ। तर, धेरैजसो अवस्थामा मानिसहरूलाई क्यान्सरका लक्षणहरू थाहा हुँदैन, जसले गर्दा रोग उन्नत चरणमा पुग्छ र उपचार गर्न गाह्रो हुन्छ। त्यसैले, क्यान्सर सम्बन्धी जागरूकता जगाउनु अत्यन्तै महत्त्वपूर्ण छ।

विश्व क्यान्सर दिवसको माध्यमबाट मानिसहरूलाई क्यान्सरका लक्षणहरू जस्तै अचानक तौल घट्नु, लामो समयसम्म खोकी लाग्नु वा घाँटी दुख्नु, शरीरमा गाँठो देखिनु, थकान र छालामा परिवर्तन आउनु जस्ता कुराहरूको बारेमा जानकारी गराइन्छ। साथै, यस दिन मानिसहरूलाई नियमित जाँच गराउन र स्वस्थ जीवनशैली अपनाउन प्रोत्साहित गरिन्छ।

क्यान्सर रोकथामका उपायहरू

क्यान्सरबाट बच्न केही महत्त्वपूर्ण उपायहरू छन्, जसलाई अपनाएर यो रोगको जोखिम कम गर्न सकिन्छ।

• सुर्तीजन्य पदार्थ र मदिरा सेवन नगर्नुहोस्: सुर्तीजन्य पदार्थ र मदिरा सेवन क्यान्सरको प्रमुख कारणहरू मध्ये एक हो। यीबाट टाढा रहँदा क्यान्सरको जोखिम धेरै हदसम्म कम गर्न सकिन्छ।
• स्वस्थ आहार खानुहोस्: फलफूल, तरकारी र सम्पूर्ण अन्नले भरिपूर्ण आहार खानुपर्छ। प्रशोधित र रातो मासुको सेवनबाट बच्नुपर्छ।
• नियमित व्यायाम: शारीरिक गतिविधिलाई आफ्नो दैनिक दिनचर्यामा समावेश गर्नुपर्छ। नियमित व्यायामले क्यान्सरको जोखिम कम गर्छ।
• नियमित परीक्षण: नियमित स्वास्थ्य जाँच गर्नुपर्छ, विशेष गरी यदि परिवारमा क्यान्सरको इतिहास छ भने।
• घामको किरणबाट सुरक्षा: छालाको क्यान्सरबाट बच्न घाममा बाहिर निस्कँदा सनस्क्रिन प्रयोग गर्नुपर्छ।